Phát hiện di chỉ của người Hòa Bình tại Điện Biên

Hồng Đào 19 lượt xem 23 Tháng Tư, 2021
cua hang tham tau
Cửa hang Thẳm Tâu. Ảnh: Phạm Thanh Sơn.
Đợt điều tra điền dã tháng 4/2021 của Viện Khảo cổ học phối hợp với Sở văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Điện biên, Ban quản lý di tích tỉnh Điện Biên đã phát hiện thêm một di chỉ có cả dấu vết người Hòa Bình và những hiện vật gốm có thể thuộc giai đoạn tiền Đông Sơn (niên đại 3000 năm cách ngày nay) tại hang Thẳm Tâu, xã Pa Ham, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên.
Kết quả khảo sát và đào thám sát ở hai khoang của hang Thẳm Tâu cho thấy, tầng văn hóa (tầng văn hóa: các tầng có chứa hiện vật của các thời kỳ khác nhau) dày trên 1.5m, gồm các giai đoạn văn hóa khác nhau. Các công cụ đá của người Hòa Bình xuất hiện ở mọi độ sâu của tầng văn hóa. Hiện vật đồ gốm – thuộc giai đoạn muộn hơn chỉ được phát hiện ở tầng bề mặt tới độ sâu khoảng 40cm. Gốm được trang trí văn thừng, hoa văn kết hợp với trang trí khắc vạch và in chấm có nhiều nét tương đồng với gốm của giai đoạn tiền Đông Sơn.
Đặc biệt, nhóm nghiên cứu đã phát hiện di cốt người cùng với rất nhiều mảnh vụn xương cốt của cả các loài động vật, thú ăn thịt nhỏ và các loài nhuyễn thể. Từ những xương cốt, vỏ nhuyễn thể còn sót lại, có thể đoán biết được người sinh sống trong hang Thẳm Tâu săn bắt cả các loài hươu, nai, chim, khỉ, lợn, sóc, hoẵng, trai ốc nước ngọt, ốc núi, rùa và cá. Cấu tạo địa tầng của hố thăm dò còn cho thấy ít nhất có hai giai đoạn cư trú bị giãn cách vì giữa hai giai đoạn cư trú có lớp canxi cacbonat dày từ 5cm tới 10cm.
manh ghe manh tuoc
Công cụ đá ghè đẽo phát hiện tại hang Thẳm Tâu. Ảnh: Phạm Thanh Sơn.
Các kết quả thăm dò sơ bộ cho thấy, bằng chứng của giai đọan chiếm cư muộn nhất tại hang Thẳm Tâu có thể thuộc thời kỳ tiền Đông Sơn, có niên đại khoảng 3000 năm cách ngày nay. Giai đoạn sớm nhất của quá trình cư trú của người Hòa Bình thì sẽ cần các kết quả nghiên cứu chuyên sâu thông qua khai quật khảo cổ học kết hợp với các nghiên cứu liên ngành để xác định niên đại, cũng như tìm hiểu bối cảnh cổ môi trường để nghiên cứu sự thích nghi và ứng xử của cư dân cổ lúc bấy giờ. Hiện tại có thể đặt ra giả thiết là hang Thẳm Tâu được người Hòa Bình cư trú, sau đó lại được tái sử dụng bởi những cư dân tiền Đông Sơn trong quá trình mở rộng và tìm kiếm địa bàn sinh cư.
Trong số hơn 130 di chỉ về người Hòa Bình được phát hiện ở Việt Nam, hang Thẳm Tâu có vị trí khá đặc biệt, vì là một trong số các hang hiếm hoi có cả dấu vết cư trú của người Hòa Bình và người Tiền Đông Sơn. Cùng với Thẳm Tâu ở Điện Biên, di tồn văn hóa vật chất của cư dân tiền Đông Sơn cũng được phát hiện tại Hang Tọ ở Sơn La. Đây là vấn đề mà các nhà nghiên cứu khảo cổ học phải tiếp tục làm rõ.
manh gom Tien Dong Son 1
Mảnh gốm Tiền Đông Sơn. Ảnh: Phạm Thanh Sơn.
Từ năm 1930 tới nay, số lượng di tích phát hiện thuộc văn hóa Hòa Bình ở nước ta là khoảng 150. Bên cạnh đó, phạm vi phân bố còn được phát hiện lẻ tẻ ở hầu hết các quốc gia khác ở khu vực Đông Nam Á lục địa và một phần của Nam Trung Quốc, niên đại kéo dài từ khoảng 40 ngàn năm tới 4000 năm cách này nay. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn còn nhiều câu hỏi về người Hòa Bình, như họ từ đâu đến Việt Nam và Đông Nam Á? Về sau họ di cư đi đâu? Họ có để lại dấu vết nào trong các nền văn hóa khảo cổ học sau này như Tiền Đông Sơn, Đông Sơn hay không đều cần tiếp tục phải được đi sâu tìm hiểu. Các nhà khoa học, ở các chuyên ngành khảo cổ học, giải mã hệ gene đều đang nỗ lực tìm kiếm bằng chứng để giải mã những vấn đề này.
Theo Ấn phẩm báo khoa học và phát triển

Bài viết cùng chủ đề:

    20 năm thông Hầm Hải Vân – Hầm đường bộ hiện đại nhất Đông Nam Á

    Thay vì mất gần 1 giờ đồng hồ “leo lên rồi tuột dốc” con đường đèo 22km, giờ đây, những người lái xe trên lộ trình Bắc-Nam chỉ mất 10-15 phút để “vượt đèo Hải Vân” trên đoạn đường hầm dài hơn 12km. Ngày 7/11/2003, những người thợ khoan từ hai đầu Nam-Bắc của Hầm...
    a225da86fbca12944bdb

    Ông Lãnh là ai?

    Dù cầu Ông Lãnh là địa điểm nổi tiếng ở TP.HCM, nhiều người không biết ông Lãnh là ai. Cây cầu Ông Lãnh bắc qua rạch Bến Nghé, nối quận 1 và quận 4. Cầu Ông Lãnh cũng là tên khu chợ đầu mối trái cây, thủy hải sản lớn nhất thành phố từng nằm...
    ho tuyen lam3 7752

    Mê mẩn ngắm hồ nước ở Đà Lạt đẹp như tranh thủy mặc cuối thu

    Cuối tháng 10, khi những loài cây chuyển màu, trút lá… hồ Tuyền Lâm như một bức tranh sơn thủy tuyệt đẹp giữa lòng thành phố ngàn hoa. Hồ Tuyền Lâm là một hồ nước cực lớn, rộng 320ha nằm ở khu vực ngoại ô thành phố Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng), cách trung tâm TP...
    cau chuyen ve de nhat hung quan 1 5094

    Câu chuyện về Đệ nhất hùng quan

    Hải Vân là con đèo hiểm trở ngăn cách Thừa Thiên và Đà Nẵng, từ thời Nguyễn đã được mệnh danh là ‘Thiên hạ đệ nhất hùng quan’. Nhưng con đèo này hiểm trở đến mức người dân từng phải chọn đường thủy để đi. Do đó mới có chuyện, năm Tự Đức thứ 9...
    vm 3341.jpeg

    Văn Miếu-Quốc Tử Giám lung linh, kỳ ảo trong tour du lịch đêm

    Di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám trở nên lung linh, kỳ ảo khi được ứng dụng công nghệ ánh sáng, công nghệ 3D Mapping để giới thiệu về vẻ đẹp di tích, về đạo học của dân tộc qua tour du lịch đêm với chủ đề “Tinh hoa đạo học”. Tối 29/10, tại di tích...

Được quan tâm