Văn Hóa Việt Nam với Phương Tây (Phần 1)

Dương Phong 2160 lượt xem 23 Tháng Năm, 2021

Lớp văn hóa giao lưu với phương Tây hình thành từ khoảng thế kỉ 16-17, song những người phương Tây đầu tiên đã tới Việt Nam và Đông Nam Á sớm hơn nhiều, tức vào khoảng đầu Công Nguyên.

Cong trinh be the 1484712048

Sự tiếp xúc văn hóa trong giai đoạn đầu tiên diễn ra trên phương tiện tôn giáo với Ki-tô giáo làm sự mở đầu cho sự giao lưu giữa văn hóa Việt Nam với Phương Tây,phỏng theo tài liệu của giáo hội thì đến năm 1593, ở Nghệ An đã có đến 12 làng công giáo toàn tòng.

Sau hơn bốn thế kỉ truyền đạo, qua nhiều khó khăn và thử thách, tới nay Ki-tô giáo đã có chỗ đừng vũng chắc tại Việt Nam, tuy không chiếm phần lớn nhưng Ki-tô giáo đã dần trở thành chỗ dựa tinh thần cho người Việt.

1200px StJohnsAshfield StainedGlass GoodShepherd Portrait
Ki-tô giáo là một trong những lĩnh vực đầu tiên giữa sự giao lưu văn hóa Việt Nam với Phương Tây. Ảnh: Wikipedia

Ki-tô giáo là một bộ phận quan trọng của văn hóa phương Tây, trong nhiều thế kỉ tiếp xúc, văn hóa phương Tây đa ảnh hưởng một cách sâu rộng vào nhiều lĩnh vực của văn hóa Việt Nam, tuy có sự chấp nhận và chống đối, nhưng bao giờ cũng đều là sự thâu hóa linh hoạt, tiếp nhận những gì có ích và biến đổi cho phù hợp.

Tiêu biểu cho sự thâu hóa linh hoạt đó có thể tìm thấy trong lĩnh vực Ki-tô giáo với những lối xây nhà thờ nổi tiếng về sự rập khuôn cứng nhắc theo lối kiến trúc cao vút có đỉnh tháp nhọn hoắt, thì ở Việt Nam, với nhà thờ Phát Diệm, lại có sự xuất hiện của kiến trúc dân tộc thấp trải rộng có mái nghiêng cong.

7a3dca8ad7c93e9767d8
Nhà thờ Phát Diệm một sự kết hợp giữa kiến trúc văn hóa phương Tây với dân tộc Việt Nam. Ảnh: Báo mới

Hay một ví dụ khác là qua tín ngưỡng thờ mẫu và truyền thống trọng nữ, người Việt Nam thường đưa đức Mẹ Maria lên một vị trí sùng kính đặc biệt mà ở phương Tây ít có, ngoài ra trên lĩnh vực văn hóa vật chất và tinh thần khác ta cũng sẽ gặp được những sự thâu hóa linh hoạt như thế.

800px Ducme Lavang
Ảnh đức Mẹ La Vang tại Quảng Trị, Huế. Ảnh :Wikipedia

Trên lĩnh vực đô thị, từ cuối thế kỉ 19, đô thị Việt Nam từ mô hình cổ điển với chức năng trung tâm chính trị đã chuyển sang mô hình đô thị công – thương nghiệp chú trọng những chức năng kinh tế, các đô thị lớn dần hình thành ra tầng lớp tư sản dân tộc; những ngành công nghiệp mới ra đời (khai mỏ, chế biến nông lâm sản…). Các đô thị và thị trấn nhỏ cũng dần dần phát triển.

Xuất hiện các kiến trúc đô thị kết hợp khá tài tình giữa phong cách phương Tây với tính cách dân tộc, phù hợp với điều kiện tự nhiên của Việt Nam, chẳng hạn như các tòa nhà của Trường Đại Học Đông Dương (nay là Đại Học Quốc Gia Hà Nội), Bộ Ngoại giao, Viện Viễn Đông Bác cổ (nay là bảo tàng Lịch sử Hà Nội) với hệ thống mái ngói, bố cục kiểu tam quan, lầu hình bát giác….làm nổi bật tính dân tộc, đưa mái hiên, mái che cửa sổ ra xa để tránh nắng chiếu và mưa hắt…

bo ngoai giaoa 1472214654
Trụ sở Bộ Ngoại Giao, một điển hình của sự kết hợp giữa kiến trúc phương Tây và dân tộc, được công nhận là di tích quốc gia vào 26-8-2016. Ảnh: Việt Dũng
bao tang
Bảo tàng lịch sử Hà Nội thành lập sớm nhất trên cơ sở kế thừa trường Viễn Đông Bác Cổ, do người Pháp xây dựng năm 1926. Ảnh: VOV

Trên lĩnh vực giao thông, hàng chục vạn dân đinh đã được huy động để xây dựng hệ thống đường bộ đến các đồn điền, hầm mỏ…Hệ thống đường sắt với những đường hầm xuyên núi, những cây cầu lớn được càng được kéo dài với nổi bật là cây cầu bắc qua sông Hồng mang tên Doumer, nay là cầu Long Biên.

Long bien bridge scaled
Cầu Long Biên,một chứng nhân lịch sử, một biểu tượng đẹp của Hà Nội. Ảnh:Wikipedia
yeet
Tấm biển ghi tên nhà thầu Daydé & Pillé được gắn trên cầu Long Biên. Phía trên là năm khởi công và khánh thành. Ảnh: Wikipedia

Sự giao lưu giữa văn hóa phương Tây và Việt Nam quả thật rất lâu đời và ảnh hưởng tới nhiều lĩnh vực từ tôn giáo, kiến trúc và thương mại,… phần sau chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về ảnh hưởng của văn hóa phương Tây về mặt tinh thần trong các lĩnh vực văn tự- ngôn ngữ, báo chí , văn học, nghệ thuật,…..

Còn tiếp.

Tổng hợp: Dương Phong

Bài viết cùng chủ đề:

    33

    Dạo bước ngắm vẻ cổ kính của làng Castle Combe trong mưa

    Nằm tại hạt Wiltshire, phía Tây nam nước Anh, làng Castle Combe được xây dựng từ thời Trung cổ, được nhiều du khách tìm đến khám phá. Castle Combe nằm trong một thung lũng nhỏ, bao quanh bởi những ngọn đồi xanh mướt. Dòng sông Bybrook chảy qua làng tạo nên một khung cảnh thơ...
    6 1 e1725848836560

    “Đà Nẵng xưa” và “Đà Nẵng nay”

    Nhằm giúp người dân hiểu hơn về những dấu mốc, bước ngoặt quan trọng của thành phố từ thời kỳ phong kiến triều Nguyễn đến giai đoạn phát triển ngày nay, từ ngày 29-8 đến hết ngày 12-9 tại Trung tâm Hành chính thành phố (cửa số 3), Sở Nội vụ phối hợp Trung tâm...
    1 15 e1721857706993

    Khám phá ngôi làng cổ độc nhất ở Việt Nam có 3 di sản thế giới

    Làng Trường Lưu đã hơn 600 năm tuổi đời, hiện có 3 di sản được UNESCO công nhận Di sản tư liệu ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Làng Trường Lưu thuộc xã Lai Thạch, huyện La Sơn, phủ Đức Quang cũ, nay là xã Kim Song Trường, huyện...
    3 19

    Thế giới đó đây: Ngôi làng cheo leo trên vách đá

    Nằm cheo leo trên vách đá bazan nhỏ hẹp cao 50m so với mực nước biển, trải dài chừng một cây số với chiều rộng chỉ có thể đủ để xây được hai ngôi nhà, Castellfollit de la Roca là một trong những ngôi làng đẹp nhất ở Catalonia, Tây Ban Nha. Cảnh tượng hùng...
    1 71

    Khách Tây nô nức check-in làng nghề cổ Hà Nội

    Sau khi được nhiều báo quốc tế ca tụng, trở thành hiện tượng trên nền tảng mạng xã hội, làng nghề làm hương Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hoà, Hà Nội thu hút nhiều khách quốc tế đến checkin, khám phá.  Hãng thông tấn AFP của Pháp đưa tin, làng Quảng Phú Cầu nằm ở...

Được quan tâm