Trong quá trình khai thác mỏ đá ở núi Đụn, người dân xã Hà Long, huyện Hà Trung (Thanh Hóa) đã phát hiện một hang động khá lớn gắn liền với quần thể di tích quốc gia.
Theo báo cáo của UBND huyện Hà Trung, khu vực mỏ đá vôi núi Đụn, xã Hà Long được ủy ban tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản cho Công ty TNHH Tiến Thịnh thuê đất từ năm 2007. Qua nhiều lần gia hạn, năm 2018 tỉnh Thanh Hóa quyết định điều chỉnh với diện tích mỏ là hơn 25.000m2, thời hạn khai thác 17 năm 9 tháng.
Trong diện tích mỏ khai thác, có 2 cửa đi vào trong lòng núi (phía Tây Bắc). Hang có chiều dài khoảng 70m (3 nhánh hang), rộng 50m, cao khoảng 40m, có 4 cửa ra vào (Đông, Tây, Nam, Bắc) thông nhau. Lòng hang có nhiều nhũ đá tự nhiên, có nguồn nước ngầm chảy ra di tích cấp tỉnh Hồ Bến Quân. Việc khai thác đá có nguy cơ bị lấp hang, phá vỡ quy hoạch…
Trong các hồ sơ liên quan tới núi Đụn, địa điểm này không nằm trong khu vực khoanh vùng, bảo vệ của di tích quốc gia Đình Gia Miêu, Lăng Miếu Triệu Tường. Núi nằm sau và cách di tích Lăng Trường Nguyên khoảng 600m.
Theo người dân của các thôn Khắc Dũng, Nghĩa Đụng và Gia Miêu (xã Hà Long), núi Đụn là nơi có hang động rất linh thiêng được nhân dân địa phương phát hiện từ rất lâu, gắn liền với nhân dân địa phương trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
Núi Đụn đứng độc lập, được bao bọc xung quanh là các di tích lịch sử cấp quốc gia và cấp tỉnh như: Đình Gia Miêu, Lăng miếu Triệu Tường, hồ Bến Quân.
Hiện khu di tích Lăng miếu Triệu Tường đã và đang được tôn tạo lại trên cơ sở nền móng cũ dựa trên kết quả khảo cổ học và ảnh tư liệu từ thời Pháp.
Đặc biệt, trong lòng núi Đụn có mạch nước ngầm chảy ra hồ Bến Quân cung cấp nước sử dụng tưới tiêu, sinh hoạt cho người dân nơi đây…
Trao đổi với VietNamNet, ông Nguyễn Xuân Dũng – Phó Chủ tịch UBND huyện Hà Trung cho biết, trước sự việc trên, huyện đã có văn bản đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh, trước mắt tạm dừng việc khai thác khoáng sản khu vực nêu trên.
“Ngày 15/4, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản về việc tạm dừng khai thác khoáng sản tại khu vực mỏ đá vôi phát hiện hang động. Hiện, Sở VH-TT&DL đang giao cho Trung tâm Nghiên cứu Lịch sử và Bảo tồn di sản văn hóa chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tiến hành khảo sát, đánh giá toàn diện về quy mô, giá trị, ý nghĩa lịch sử, văn hoá, di sản, du lịch (nếu có) đối với hang động”, ông Dũng cho biết.
