Đây là những cổng làng độc đáo còn sót lại trong quá trình đô thị hóa ở các làng quê Bắc Bộ. Nó không chỉ là “báu vật” của người dân mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nghệ sĩ sáng tác ảnh hay các nghệ nhân làm cây cảnh nghệ thuật.
Một trong những “kiệt tác” cổng đình ở làng quê Bắc Bộ là cây bồ đề ôm trọn cổng đình làng Phú Hậu thuộc xã Sơn Đông (huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc) và cổng làng Yên Cốc (xã Hồng Phong, Chương Mỹ, TP. Hà Nội) nằm hoàn toàn trong bộ rễ của cây đa cổ thụ.
Ngắm những “kiệt tác” cổng làng từ rễ cây cổ thụ:
Cây bồ đề đình làng Phú Hậu (xã Sơn Đông, Lập Thạch, Vĩnh Phúc) đã có hàng trăm năm tuổi, thân cây 6 người ôm, cao trên 30m, cành và tán lá mọc xum xuê ôm trọn lấy cổng đình làng, giống như rồng cuộn ẩn mình trên cổng và tiếp xuống đất để nuôi cây.
Tương truyền từ thời xa xưa, một vị vua khi đi qua đây, thấy vẻ đẹp non nước hữu tình của thôn và thấy 2 cây bồ đề mọc tươi tốt lại có thế của cây cổ thụ, nên đã cho xây đình và đền thờ cạnh cây bồ đề. Kể từ đó đến nay, người dân trong thôn luôn tôn thờ, vun đắp đình, đền cùng hai cây bồ đề.
Tháng 10/2016 cây bồ đề đã được Hội bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam vinh danh là cây di sản.
Theo các cụ cao niên trong làng, nhìn bộ rễ như một con rồng đang cuộn mình, phần thân ngóc lên trên trời nó giống như cách nghệ nhân hay nói là “Long đàn phượng vũ”. Đứng từ xa có thể thấy tán cây xòe như cánh chim phượng đang dang cánh trên cổng đình.
Bộ rễ kỳ vĩ, chắc khỏe của cây bồ đề bám chặt gần hết cổng đình.
Mặt ngoài, bộ rễ lớn quấn quanh vòm cổng tạo thành hình vòng cung có chiều cao trên hai mét.
Bộ rễ không chỉ tạo thành hình vòng cung mà ăn sâu vào bên trong vòm cổng đình làng.
Qua năm tháng, cây bồ đề đã trở thành một phần không thể tách rời của kiến trúc ngôi đình này.
Cổng làng Yên Cốc (xã Hồng Phong, Chương Mỹ, TP. Hà Nội) nằm hoàn toàn trong bộ rễ của cây đa cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Người dân Yên Cốc cho biết, trước kia làng có 2 cây đa được trồng cùng 2 cổng, một cây đã chết chỉ còn cổng đứng độc lập ở đầu làng. Cây đa còn lại cũng mới được cứu chữa nay đang dần xanh tốt và vẫn là bệ đỡ vững chắc cho cổng làng.
Bộ rễ của cây đa gần như che kín hoàn toàn hai bên cổng.
Từng mảng rễ cây bám chắc tạo thành bức tường cây độc đáo.
Nguyên bản cổng làng Yên Cốc chỉ rộng khoảng hai mét, do nhu cầu qua lại ngày càng cao, một con đường đã được mở vòng bên ngoài cổng để chia sẻ lưu lượng qua lại.
Chiếc cổng này toát nên vẻ đẹp độc đáo, thanh bình của một làng quê.
Theo Báo Dân Việt
