Trải dài khắp mảnh đất hình chữ S, từ miền Bắc, miền Trung đến miền Nam, là những làng quê nổi bật với vẻ đẹp cổ kính và nên thơ.
Nhắc đến làng quê Việt Nam là nhắc đến bầu trời tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt. Trước bao đổi thay của thời gian, dù nhịp sống hiện đại của thành phố đang dần len lỏi đến nông thôn thì hình ảnh làng quê vẫn luôn vẹn nguyên giá trị.
Dám chắc rằng, bất cứ ai khi đến thăm bất cứ ngôi làng nào trên dải đất hình chữ S đều chung một cảm giác bồi hồi, xúc động. Xúc động vì vẻ đẹp cổ kính nên thơ của những ngôi làng, vẫn hiên ngang vững vàng trước bao khắc nghiệt của thời gian hay xúc động vì trọn vẹn tuổi thơ ùa về? Chỉ biết rằng nếu muốn lòng mình lắng dịu lại, hiền hòa hơn thì hãy về với làng quê Việt – nơi an toàn và cũng là nơi bình yên nhất.
1. Làng cổ Đường Lâm, Hà Nội
Cách trung tâm thủ đô chỉ khoảng 50km, làng cổ Đường Lâm thuộc địa phận thị xã Sơn Tây và là một hình ảnh tiêu biểu cho làng quê Bắc Bộ. Làng cổ Đường Lâm cũng là một trong số ít ngôi làng ở Việt Nam còn lưu giữ được cây đa, bến nước, sân đình. Nếu ai muốn trở về quá khứ, sống trong không gian cổ kính của những năm 80 của thế kỷ trước thì làng cổ Đường Lâm chắc chắn là lựa chọn phù hợp.
“Đặc sản” của làng cổ Đường Lâm mà không một ngôi làng nào có đó là đá ong. Đây là loại đá được lấy từ sâu trong lòng đất, cũng là nguyên liệu chính xây dựng nên nhiều công trình kiến trúc lạ mắt ở làng cổ Đường Lâm.
Dù ít nhiều bị ảnh hưởng bởi sự khắc nghiệt của thời gian, nhưng ở Đường Lâm vẫn còn một số ngôi nhà cổ được làm bằng đá ong hay một số đoạn đường vào làng được lát bằng loại đá cổ kính này. Ở Đường Lâm, hiện có 956 ngôi nhà truyền thống, các ngôi nhà cổ chủ yếu có các làng Đông Sàng, Mông Phụ và Cam Thịnh.
2. Làng gốm Bát Tràng, Hà Nội
Làng gốm Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, cách trung tâm thủ đô Hà Nội hơn 10km về phía đông nam.
Điểm ấn tượng đầu tiên khi đến với Bát Tràng là đình làng Bát Tràng – nơi thờ Thành hoàng và cũng là địa điểm tổ chức các lễ hội quanh năm. Nơi đây lưu giữ gần như nguyên vẹn nét kiến trúc độc đáo và cổ kính.
Đi đến cuối làng là nhà cổ Vạn Vân – ngôi nhà gỗ với mái phủ kín cây xanh. Trong nhà trưng bày hơn 400 món đồ gốm sứ cổ từ thế kỷ 15 đến 19. Nhà Vạn Vân do anh Trần Ngọc Lâm, hội viên Trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam, xây dựng vào năm 2002.
Hiện nay, làng gốm Bát Tràng là nơi kinh doanh, buôn bán đồ gốm khá nhộn nhịp. Đây cũng là tín hiệu mừng khi làng nghề cổ ngày càng phát triển, các hộ dân cũng ăn nên làm ra, đời sống khấm khá hơn nhờ nghề gốm. Tuy vậy, sự nhộn nhịp này không làm mất đi cái không gian dân dã, thôn quê.
3. Làng Nôm, Hưng Yên
Không phải vô cớ mà làng Nôm Hưng Yên được mệnh danh là “nơi lưu giữ hồn làng Việt cổ”. Trải qua bao thập kỉ, Làng Nôm (xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên) luôn được đánh giá cao bởi không gian văn hóa đậm những nét đặc trưng của làng xã vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng.
Ngôi làng cổ 200 năm tuổi cho đến ngày nay vẫn giữ được không gian nông thôn điển hình. Đến với làng Nôm là đến với không gian cổ xưa, với cây đa, giếng cổ, mái đình, cũng là cơ hội để thả hồn vào những điều nên thơ, mơ mộng, để sống chậm lại và giữ tâm bình thản trước những sóng gió cuộc đời.
4. Làng Kin Chu Phìn, Bát Xát, Lào Cai
Làng Kin Chu Phìn ở Bát Xát, Lào Cai được ví như ngôi làng cổ tích với điểm nhấn là những ngôi nhà nấm mái cỏ rêu xanh rì. Đây là một bản làng nhỏ của cộng đồng người dân tộc Hà Nhì, tọa lạc trong thung lũng gồm những dãy núi trùng điệp có độ cao hơn 1000 m.
Ngày nay, ngôi làng này đang dần thay đổi khang trang hơn, những ngôi nhà lợp mái cỏ rêu phong tuyệt đẹp đang dần biến mất. Số lượng những ngôi nhà như thế giờ chỉ đếm trên đầu ngón tay. Dẫu vậy, ngôi làng đặc biệt này vẫn thu hút lượng lớn khách đến tham quan.
5. Làng Lao Chải, Sa Pa
Làng Lao Chải cách thị trấn Sapa khoảng 7km. Nơi đây nổi tiếng với những thửa ruộng bậc thang cùng quang cảnh thiên nhiên hùng vĩ và nên thơ. Không tấp nập, ồn ào như trung tâm thị trấn Sa Pa, làng Lao Chải nằm ẩn mình giữa hai sườn núi, tựa lưng vào dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ, trước mặt là dòng suối Mường Hoa chảy qua.
Lao Chải mang đến cảm giác như lạc vào chốn thần tiên nhưng ấn tượng hơn cả có lẽ là cuộc sống của đồng bào dân tộc nơi đây. Nét mộc mạc, hồn hậu trong văn hóa của làng dân tộc thiểu số nơi vùng cao khiến Lao Chải trở thành ngôi làng khiến ai đến một lần cũng nhớ mãi.
6. Làng Đông Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh
Làng Đông Hồ là làng nghề nổi tiếng với dòng tranh dân gian, thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, cách Hà Nội khoảng 30 km. Nằm ẩn mình bên bờ đê phía nam của dòng sông Đuống hiền hòa, làng tranh Đông Hồ đã trải qua biết bao thăng trầm lịch sử để giữ được những giá trị quý báu của văn hóa Việt Nam cho đến bây giờ.
7. Làng Bình An, Lâm Đồng
Làng Bình An là tên khu nghỉ dưỡng ven hồ Tuyền Lâm, TP. Đà Lạt, Lâm Đồng. Thiết kế của khu nghỉ dưỡng lấy cảm hứng từ kiến trúc cổ điển Pháp kết hợp với tinh hoa kiến trúc địa phương. Như tên gọi, ngôi làng mang đến cảm giác bình an với mặt hồ phẳng lặng, trăm hoa đua nở, tiếng chim hót mỗi sáng. Làng Bình An mang vẻ đẹp của một miền quê cổ tích, cái đẹp đó ấn tượng đến mức khi đến đây, sẽ thấy như mọi mệt mỏi trong cuộc sống đều tan biến hết.
8. Làng chài Mũi Né, Phan Thiết, Bình Thuận
Làng chài Mũi Né cách Thành phố Phan Thiết (Bình Thuận) khoảng 30km, nằm dọc theo một bờ biển thuộc khu phố 1 phường Mũi Né, với chiều dài bờ biển hơn 1km. Bãi biển nơi đây đặc biệt sóng yên gió lặng quanh năm nên trở thành vị trí lý tưởng cho tàu bè trú ẩn.
Làng chài Mũi Né vốn tựa như hình ảnh thu nhỏ của vùng biển êm đềm Bình Thuận, làng chài không chỉ ẩn chứa những giai điệu nhộn nhịp, vui tươi của cuộc sống miền biển mà còn mang một nét quyết rũ không thể chối từ.
Cứ đến Phan Thiết và ghé làng chài Mũi Né, bạn sẽ được đắm mình trong sắc bạc lung linh của biển cả, với những con thuyền mộc mạc giản dị hoặc khi hoàng hôn mặt trời khuất dạng với bầu trời sắc xanh lam kỳ ảo cùng lặng lẽ giữa hàng trăm chiếc thuyền say ngủ.
9. Làng Cù Lần, Đà Lạt
Làng Cù Lần ở thôn Suối Cạn, xã Lát, huyện Lạc Dương (tỉnh Lâm Đồng), rộng hơn 20 ha. Nơi đây có một con suối chảy quanh, là nguồn nước chính cho ngôi làng người K’ho sinh sống. Ngôi làng nhỏ xinh này được cho là lấy tên từ một loài cây cù lần mọc xen kẽ ở núi rừng, đồng thời từ loài động vật cù lần quý hiếm nằm trong Sách Đỏ.
10. Làng hoa Sa Đéc, Đồng Tháp
Làng hoa Sa Đéc thuộc xã Tân Quy Đông, thành phố Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp. Đây là một làng nghề truyền thống cả trăm năm, nằm bên bờ sông Tiền quanh năm lộng gió, màu mỡ phù sa, ngập tràn ánh nắng và được mệnh danh là xứ sở của các loài hoa kiểng.
Những năm đầu thế kỷ 20, làng chỉ có vài hộ làm nghề với mục đích phục vụ hoa trang trí dịp Tết cổ truyền. Nhận thấy hoa nở đẹp bởi chất đất phù sa màu mỡ được sông Tiền bồi đắp, người dân đã nhân mô hình trồng hoa thành cả làng nghề.
Hiện làng có diện tích khoảng 500 ha với hơn 2.300 hộ dân trồng khoảng 2.500 loài hoa kiểng. Không như hầu hết vùng trồng hoa khác, làng hoa trăm tuổi gây ấn tượng với khách bởi hình ảnh những luống hoa “không chạm đất”. Các chậu cây hoa ở đây được xếp hoặc treo trên các giàn làm bằng tre, nứa cao hơn mặt đất, phía dưới có rạch nước nông chảy theo luống. Mùa nước nổi, người nông dân dùng xuồng bơi len lỏi giữa các luống để chăm sóc hoa.
